Seminarium "Dědictví Karpat"
Poniedziałek, 26 listopada 2012 W sobotnie popołudnie, w gościnnych progach Pensjonatu „U STUDÁNKY”, w Horni Lomnej, pięknej wioski w Beskidzie Śląsko-Morawskim na Zaolziu, miało miejsce niecodzienne wydarzenie, jakim było międzynarodowe seminarium "Dědictví Karpat". Uczestnicy mieli okazję wysłuchać prelekcji na temat karpackiego zbójnictwa w różnorakim ujęciu.
Wśród prelegentów znalazły się tak znane nazwiska jak: dr Urszula Janicka–Krzywda czy PhDr. Jiří Langer. Prezentacjom towarzyszło znakomite jedzenie i świetna atmosfera wśród uczestników. Kilka minut po godzinie 14:00 Seminarium rozpoczął swą prelekcją Stanisław Noworyta, autor znakomitej książki "Beskidnicy", traktującej o najwcześniejszych dziejach zbójnictwa w Beskidach, a opartej w dużej mierze na zapiskach z ksiąg zamku Żywieckiego. Niezwykła historia powstania książki oraz opowieści o trudach jakie towarzyszyły jej powstawaniu całkowicie pochłonęły uwagę widzów. Wielu z nas dopiero tu dowiedziało się o najświetniejszym okresie beskidzkiego zbójnictwa przypadających na drugą połowę XVI i początek XVII stulecia. Wszystkim zainteresowanym tą tematyką serdecznie polecamy książkę pana Stanisława! Kolejna prezentacja, którą przedstawił Mgr. Václav Michalička miała tytuł: "Výstroj a výzbroj zbojníků" i traktowała, ni mniej ni więcej, o strojach jakie nosili i broni jaką posługiwali się zbójnicy przy uprawianiu swego rzemiosła. Słuchacze mogli obejrzeć repliki starych "Walasek" popularnie nazywanych ciupagami, mieli też niebywałą okazję podziwiać oryginalne eksponaty z muzeum w Příboře. Wśród nich znalazła się pałasz, o którym mówi się, że mógł być własnością samego zbójnika Ondraszka. Mogliśmy również zobaczyć ostrze bojowej siekierki, czyli właśnie "Walaski", które zostało odnalezione w trakcie prac archeologicznych w Vizovickich Vrchach, gdzie swego czasu działało wiele kompanii zbójnickich. Do prezentacji strojów zbójnickich posłużyły reprodukcje starych rycin i malowideł przedstawiające zbójników, których oryginały znajdują się obecnie w muzeach zarówno na terenie Czech jak i Polski.
Po prelekcji Mgr. Václav Michalička miała miejsce krótka przerwa, którą świetnie wypełniła muzyka góralska zaprezentowana przez zespół "Górole" z Mostů u Jablunkova. Po przerwie przyszedł czas na prezentację wielce oczekiwanego gościa, pani doktor Urszuli Janickej–Krzywda. Sam tytuł prelekcji: "Miłość i zdrada czyli zbojnickie frajerki"- mówi już wiele. Jak przystało na tej klasy fachowca, prelekcja rozpoczęła się od ujęcia problemu na przestrzeni całego łuku Karpat, gdyż zjawisko Zbójnictwa nie obejmowało tylko ich zachodniej części. Następnie poznaliśmy na konkretnych przykładach losy zbójnickich kochanek, których losy nie zawsze był szczęśliwe. A przy tej okazji dowiedzieliśmy się sporo na temat zwyczajów i praw zwyczajowych jakim podlegały partnerki zbójników - niejednokrotnie równie surowych jak te, którym podlegali sami zbójnicy. Ostanim gościem Seminarium był Profesor
Doktor habilitowany Jiří Langer z Rožnova pod Radhoštěm, który przybliżył uczestnikom seminarium temat przemytnictwa na terenach Beskidów. Profesor Langer zabrał nas na wycieczkę wehikułem czasu, rozpoczynając swą opowieść na temat przemytników od czasów Średniowiecza a kończąc na całkiem współczesnych historiach o przemycie zwierząt, alkoholu czy butów w drugiej połowie XX wieku. Takie ujęcie tematu i ukazanie ciągłości tego zjawiska na przestrzeni wieków, uświadomiła słuchaczom jak mocno wszyscy tkwimy we własnej historii i zarazem była znakomitą pointą całego Seminarium, które rozpoczęliśmy u schyłku wieku XVI a skończyliśmy u schyłku XX. Po części oficjalnej przyszedł czas na poczęstunek oraz rozmowy i dyskusje w mniejszych grupach, uczestnicy mógli osobiście porozmawiać z każdym z prelengentów. Atmosfera (i tak dość luźna w czasie prelekcji) teraz rozluźniła się jeszcze bardziej, znów zagrały góralskie skrzypki a potem gitary. Ostatni goście opuszczali salę we wczesnych godzinach porannych.
Tym bardziej jest nam miło, że portal e-beskidy.com miał zaszczyt stać się partnerem tego projektu. Pragniemy też wyrazić swe wielkie podziękowania dla Občanského sdružení Koliba a Ogniska Góroli Śląskich v Košařiskách za tak znakomitą organizację i - jak zawsze - ciepłe przyjęcie wszystkich uczestników i gości.
Wyrazy wdzięczności należą się również Nadace OKD, która była partnerem projektu jak i Nadačnímu fondu Hyundai a Nadace Open Society Fund Praha.
autor: Piotr Drzewski